"Mama, wanneer gaan we meubels kijken?"
Niels staat naast me. Hij houdt de gekleurde folder, waarin ik met een grote pijl heb aangegeven welk appartement hij net toegewezen heeft gekregen, vlak voor mijn gezicht. "Het is mooi hè, mama, precies het appartement dat ik wilde. En ook fijn dat ik aan de voorkant zit en naar de treinen kan kijken, en waar denk je dat mijn televisie moet komen en mijn Play Station?"
Mijn zoon, van wie ik gewend ben dat hij alles in slow motion doet, struikelt nu over zijn woorden. Zijn leven krijgt vanaf 1 april 2016 een enorme wending, waarvan de impact nu nog niet te overzien is. Niet bij hem, en niet bij mij.
Hij gaat, met zorg op maat, op zichzelf wonen in een spiksplinternieuw appartement in Heerenveen. Het is spannend voor ons allebei. Spannend en (voor mij ook nog eens) doodeng.
Hij ontroert me met zijn logica: "Mama, dan mag ik eindelijk zelf weten hoe laat ik naar bed ga, toch?" Ik kijk hem aan en weet nu al dat ik hem vreselijk ga missen, ook al woont ie straks op nog geen tien minuten lopen van mijn huis. Al die kleine dingetjes die zo bij hem horen, die maken dat hij is wie hij is, zijn gewoontetjes, zijn loopje, zijn lego, ik vraag me af, kan ik er ooit zonder?
En hoewel hij al meer dan 26 jaar met mij vergroeid is, heb ik altijd geweten dat ook mijn meest kwetsbare kind eens zou moeten uitvliegen, hoe moeilijk dat voor mij ook is en ongeacht hoeveel beren ik nu al op de weg zie. Ook hij moet de kans krijgen zich buiten mijn gezichtsveld, en binnen zijn eigen kunnen, te ontplooien, nieuwe mensen te leren kennen en de buitenwereld te ervaren. Ik op mijn beurt krijg na jaren van intensieve zorg en begeleiding eindelijk wat meer bewegingsvrijheid. Iets waar ik de afgelopen jaren regelmatig over heb nagedacht en bij vlagen naar heb verlangd. Immers, ik ben ondertussen ook al 56.
Na eindeloos wachten op een locatie dichtbij mijn huis, en een organisatie aan wie ik met een gerust hart een stuk van de zorg durf toe te vertrouwen, heb ik na lang wikken en wegen en met trillende hand het formulier getekend.
De volgende dag gaan we samen meubels uitzoeken. Stoer wijst ie een loungebank aan en een tv kast. "Mama, hier is denk ik wel genoeg ruimte voor mijn DVD's en CD's".
Als we na een aantal grote aankopen weer in de auto zitten, stoot ik hem even aan.
"Mama vindt het ook spannend hoor..." en ik voel de tranen prikken achter mijn ogen.
Annet
En dan kijk je
naar de lijn
en besef je
dat de jaren
die het
allermooiste waren
niet voor eeuwig
kunnen zijn
neem je
afscheid van die tijd
als een korrel
op het strand
door de vingers
van je hand
bij het zingen
van het tij.
Annet
"Voel mama,
hoe dik
mijn haar is,
kijk eens
hoe mijn hals
geneest,
en zelfs waar
het kastje zat,
lijkt niets meer
te zijn geweest.
Ja op school
ging het ook goed
en ik moet weer werken straks...."
Moeder zijn van vlees en bloed,
is zwaar en mooi en meer dan dat.
Annet
Hoor het heimwee
in mijn hart
waar herinneringen
huizen
waar herkenbaarheid
mijn hand pakt
en geborgenheid
zacht fluistert
waar de tijd
mij nimmer inhaalt
waar ik blijf
zoals geboren
waar de bloesem
van 't verleden
geurt en bloeit
als nooit tevoren.
Annet
"Mama, wat gaan we dit jaar eigenlijk met kerst doen, qua eten...?"
Lucinde is de trap af komen sloffen en ploft in een stoel aan de keukentafel. Haar kousenvoeten belanden op de rand van de tafel en ze begint een mandarijn te pellen. "Vorig jaar was ik ziek en toen hebben we alles overgeslagen, weet je nog? Dus nu wil ik wel weer eens wat leuks doen met kerst!". "Ja, ik ook wel" valt Niels zijn zusje bij. "Oh wat zijn ze eensgezind opeens, dat belooft weer wat..." Ik leg mijn telefoon weg en wacht wat er komen gaat.
"Nou, als ik wat mag zeggen" Lucinde kijkt me triomfantelijk aan. "Ik zit zo te denken, we kunnen wel gaan gourmetten!" "Jaaa, dat vind ik een goed plan" glundert Niels aan de overkant van de tafel.
"Nou dat wordt hem echt niet hoor, dat trekt mijn maag niet, al dat vlees!" poog ik voorzichtig, doch met stemverheffing.. "Maar we gourmetten nooooooit!" toeteren twee monden mijn kant op. "Nee inderdaad, wat dacht je waarom niet?"verdedig ik mij. Ik zet me schrap. "Omdat jullie moeder er niet echt van houdt en ze dagen daarna nog last heeft van haar ingewanden".
"Nu moet je doorzetten", klinkt een klein stemmetje in mij. Ik moet even razendsnel denken. Dan heb ik een idee."Wat dachten jullie ervan als we nou eens iets heeeel anders gaan doen...." en om mijn woorden kracht bij te zetten roep ik "roffeltje!!!" en trommel met twee wijsvingers keihard op de tafel, naast de kousenvoeten.
"Sjonge jonge, nou dat zal me weer een plan wezen" moppert Lucinde en mikt haar mandarijnenschil in het gootsteenbakje. Niels blijft stil en wacht in spanning af. Immers, hij vindt alles lekker, hem kan niks gebeuren.
"Ik stel voor om een pannenkoekenbuffet te maken!" oreer ik. Ik hoor de hersenen van mijn bloedjes knarsen. "Vind ik ook goed!", Niels doorbreekt de stilte en is zichtbaar opgelucht. Lucinde schuift met haar kousenvoeten over de keukentafel en probeert haar mimiek in toom te houden. Ik proef stiekem al iets van een overwinning.
Lucinde trekt haar kousenvoeten langzaam van de tafel en zegt "maar dan doen we er ook exotische pannenkoeken bij! Daar weet ik namelijk alles van, ik heb natuurlijk bij het Pannenkoekschip gewerkt. Ik ken ze allemaal en ik kan ook bakken!" "Precies" zeg ik "We maken gewoon een lijstje met de bijzondere pannenkoeken en een week voor kerst geeft men aan welke ze willen en dan halen wij de ingrediënten in huis. En uiteraard voor de normale exemplaren met appel, banaan, kaas en spek enz zorg ik dat ik alles heb".
"Er is alleen 1 dingetje" zeg ik tenslotte wat onbeholpen. "Ik kan zelf geen pannenkoeken bakken, ik wil wel snipperen en opruimen, maar ik ben in mijn 'pannenkoek bak pogingen' nooit verder gekomen dan wat trieste deegkledders." Terwijl ik het zeg schiet mij opeens te binnen dat lief mij lang geleden heeft verteld dat hij ooit pannenkoekbakker is geweest bij een pannenkoekboerderij..... Dat opent perspectieven...
s Avonds App ik onze plannen voor de kerst enthousiast aan Sanne. Binnen 1 minuut komt haar reactie "Veuls te veul werk! Hebben wij nog wat te zeggen? Kunnen we niet half-half doen met kaasfondue?" De stemming in Heerenveen zakt weer enigszins in.
Die avond komt lief onverwacht aanwaaien. Als ik het idee aan hem voorleg, met name zijn rol erin zegt ie stoïcijns "Oh dat is niet zoveel werk. Misschien moet je alleen wat extra pitten regelen en pannen."
Dan rest mij nog de mater familias in te lichten, mijn moeder die sinds jaar en dag gewend is met kerst bij ons aan een copieus - zoveel gangen menu - aan te schuiven.
"Meid, wat een leuk idee, dat is weer eens wat anders, het gaat toch om de gezelligheid!"
Annet
"Hallo meneer Dop, daar ben ik weer, hoe gaat het?".
De voordeur van de seniorenwoning staat al op een kier. Achter het heldere raampje zie ik het oude bekende gezicht dat ondanks zijn leeftijd nog net zo lacht als vroeger. Ik lach door het raampje terug en glip met mijn schrijfblok en pennen naar binnen. Daar begroet ik de vertrouwde 86 jarige, onhandig over de rollator heen, met drie kussen, waarna hij mij behoedzaam lopend voorgaat naar de woonkamer.
"Leg je jas maar over de stoel, dan druk ik ondertussen het koffiezetapparaat aan". Hij grijpt de handvatten van zijn rollator weer en loopt in zijn eigen tempo naar de keuken. "Zal ik de televisie even uitdoen, anders leidt dat zo af" vraag ik terwijl ik naar het raam loop en de afstandbediening zoek.
In de propere, mij nog relatief onbekende woning van de vader van mijn eerste echte vriendje, kan ik zelfs na veertig jaar niet anders dan me nu al thuis voelen. Ik herken, tijdens de wekelijkse uren dat ik nu zijn levensverhaal opteken, de sfeer waarin ik me vroeger zo op mijn gemak voelde, de ingelijste foto's op de kastjes. Met de afstandbediening nog in mijn hand kijk ik onwillekeurig naar buiten.
"Meneer Dop, u woont nu zeker vlak achter het oude huis aan de Oosterweg? Ik weet dat nog goed, daar heb ik vroeger heel wat weekenden en uurtjes doorgebracht toen ik verkering had met Jacob, weet u dat nog? Elke week als ik nu bij u kom en langs dat huis rij komen die herinneringen weer boven. Het was een mooie tijd."
Vanaf het aanrecht klinkt gerammel van kopjes. "Ja, dat was een mooie tijd Annet".
Als hij voorzichtig manoeuvrerend terugkomt uit de keuken staat er een dienblaadje op zijn rollator met daarop 2 kopjes koffie, wat melk cupjes, suiker en een koektrommeltje.
"Zal ik het laatste wat ik heb opgeschreven nog even voorlezen, meneer Dop, dan kunnen we dan zien waar we vorige week waren gebleven" zeg ik, als hij zijn rollator heeft geparkeerd en me de koekjestrommel voorhoudt.
"Eerst nog een koekje" zegt ie met een schalkse blik, waarna ik mijn pen ter hand neem en hij honderduit vertelt.
"Doe je de groeten aan je moeder en tante Wil?" roept ie als ik weer in de auto stap.
Het blijven bijzondere ontmoetingen die ik keer op keer koester.
Annet
Nu de rust van binnen
langzaam terugkeert
en de kust weer
lonkt en dromen uitdeelt
is de kracht naar voren
onvergelijkbaar
en al het verlorene
weer bereikbaar.
Annet
